Cmentarz żydowski przy ulicy Ojca Beyzyma wraz z budynkiem dawnej administracji cmentarza, zadrzewieniem oraz zachowanymi nagrobkami i reliktami nagrobków/macew został uznany za zabytek.
Decyzją ZWKZ w Szczecinie cmentarzy położony pomiędzy ulicami Ojca Beyzyma, Jacka Soplicy, Maksyma Gorkiego, Stanisława Leszczyńskiego w Szczecinie został wpisany do rejestru zabytków decyzją z dnia 18.01.2024 r. Nekropolię założono w 1821 r. dla mieszkańców Szczecina – wyznawców judaizmu. W 1899 r. w części południowo-wschodniej postawiono duży dom przedpogrzebowy, który podczas pogromu listopadowego został całkowicie spalony i do końca 1938 r. rozebrany.
Nekropolia nie uległa większym zniszczeniom podczas II wojny światowej. W lipcu 1946 r. zarząd nad cmentarzem został przekazany Żydowskiej Kongregacji Wyznaniowej w Szczecinie, jednak bez prawa grzebania na nim zmarłych. W tym czasie władze miejskie dążyły do likwidacji cmentarzy wyznaniowych i chciały grzebać wszystkich zmarłych bez różnicy wyznania czy pochodzenia na Cmentarzu Centralnym w Szczecinie. W połowie lat 60. XX w. podjęto działania mające na celu zamianę zlikwidowanego obszaru cmentarza żydowskiego na teren zielony. W latach 70. XX w. teren cmentarza stawał się coraz bardziej opuszczony, nagrobki zaniedbane lub zniszczone.
Źródło: Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Szczecinie
W 1982 r. zapadła decyzja o ostatecznej „likwidacji” cmentarza żydowskiego w Szczecinie. Ustalono, że znajdujące się na nim szczątki ludzkie miały być poddane ekshumacji i przeniesione na żydowską kwaterę na Cmentarzu Centralnym. W listopadzie 1982 r. zapadła decyzja o utworzeniu parku na zmniejszonym obszarze dawnego cmentarza.
Nagrobki trafiły do magazynu Wydziału Zieleni przy ul. Harcerzy 39 w Szczecinie. Część z nich została sprzedana. W listopadzie 1988 r. na terenie cmentarza – przy skrzyżowaniu ulic Soplicy i Gorkiego – odsłonięto pomnik zaprojektowany przez Zbigniewa Abrahamowicza. Tworzy go jedenaście nagrobków, przed którymi leżą dwie tablice: jedna z napisem w języku polskim, a druga – w hebrajskim o treści „Tu znajdował się cmentarz żydowski od 1821 do 1962 roku”. Obecnie teren cmentarza żydowskiego zagospodarowany jest jako park miejski. Stanowi własność Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Szczecinie.
Cmentarz żydowski w Szczecinie przy ul. Beyzyma posiada wartość zabytkową jako miejsce pochówku, stanowiąc materialny ślad i pamiątkę obecności społeczności żydowskiej na terenie Pomorza Zachodniego oraz w przedwojennym i powojennym mieście Szczecin. Jednocześnie stanowi nośnik pamięci o wielonarodowej i wieloreligijnej tradycji Pomorza Zachodniego.
Zobacz więcej TUTAJ
Autor: Infoludek.pl szczecin@infoludek.pl
