W Barlinku znajduje się zabytek, który ma za sobą długą i niezwykłą historię. Od zapomnienia, ale i od popadnięcia w ruinę obiekt uratowali przed około 40 laty szczecińscy studenci architektury i pracownicy naukowi Politechniki Szczecińskiej. Chodzi o zespół budynków dawnej papierni i młyna, które obecnie są miejscem działalności Stowarzyszenia Na Rzecz Ochrony Dziedzictwa „Młyn-Papiernia”.
Czasy świetności
Zabytek znajduje się przy ulicy Świętego Bonifacego 37/38 w północnej, przemysłowej części Barlinka. Budowa papierni rozpoczęła się w 1733 roku, a jej inicjatorem i fundatorem był Eliasz Meisner, członek znanego w XVIII wieku rodu papierników. W rękach tejże familii papiernia pozostawała przez 94 lata. Przez cały ten czas obiekt był modernizowany wielokrotnie (instalacja holendrów, które przygotowywały masę papierniczą czy dobudowanie akweduktu, którego zadaniem było dostarczanie wody z pobliskiego potoku). Wszystkie te ulepszenia sprawiły, że papiernia z Barlinka była jednym z ważniejszych zakładów tego typu w Brandenburgii i na Pomorzu.
Zmienne koleje losu
W roku 1827 roku właścicielem został Getschmann, który najpierw zastąpił część prac ręcznych maszyną parową, a w 1850 roku papiernia była już całkowicie zmechanizowana. W kolejnych latach papiernia zmieniała właścicieli, i mimo wcześniejszej dobrej pozycji na rynku – nie wytrzymała konkurencji i w 1867 roku została zamknięta. Nieczynny zakład kupił Franz Duras, który przekształcił go w młyn zbożowy. W 1901 roku po raz kolejny zmienił się właściciel – młyn kupił Hermann Pfeiffer, który dokonał modernizacji turbiny. Po II wojnie trafił w ręce Gminnej Spółdzielni „Samopomoc Chłopska” i do 1972 roku funkcjonował nieprzerwanie. Niestety ze względów ekonomicznych został zamknięty. Przed rozbiórką uratowali go studenci i pracownicy naukowi Instytutu Architektury Politechniki Szczecińskiej. Od 1994 roku działa w nim Stowarzyszenie Na Rzecz Ochrony Dziedzictwa „Młyn Papiernia”.
Ośrodek Naukowo-Dydaktyczny
Obecnie obiekt pełni rolę Ośrodka Naukowo-Dydaktycznego. Realizowane są w nim liczne programy związane z ochroną dziedzictwa:
- dokumentacja zabytków
- programy badawcze
- nauka tradycyjnego rzemiosła
- edukacja na rzecz ochrony dziedzictwa
- czynna ochrona zabytków
- turystyka edukacyjna
Część z nich to programy stałe, inne są wydarzeniami jednorazowymi.
Zabytek można zwiedzać
Papiernię-młyn można zwiedzać, po wcześniejszym umówieniu, w sobotę między 11:00-17:00 i w niedzielę od 11:00 do 17:00 (tel. 91 483 59 47). Na obiekt składają się: budynek papierni-młyna z 1869-1920, młynarzówka-służbówka z około 1920 roku, budynek gospodarczy (stodoła, stajnia), most nad kanałem młyńskim, relikty mostu murowanego na drodze dojazdowej. Budynek papierni-młyna wyróżnia wykończenie z muru pruskiego. Obecnie można w nim zobaczyć zabytki z dawnego młyna oraz okolicznych majątków.
Autor: Infoludek.pl szczecin@infoludek.pl
