Na Książnicy Pomorskiej w Szczecinie powstaje mural upamiętniający Nową Synagogę. To pomysł szczecińskiego oddziału Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Żydów. Wsparcie finansowe na realizację projektu zapewnił marszałek województwa zachodniopomorskiego.
Uroczystość odsłonięcia Muralu Pamięci – Synagoga Szczecińska odbędzie się 10 listopada 2022 r.
W programie:
Mural na budynku Książnicy Pomorskiej, ul. Dworcowa 8, godzina 14:00:
- Muzyka: Kol Nidre, Michał Tsebriy – skrzypce
- Krótkie wystąpienia, przedstawienie autora muralu
- Odsłonięcie muralu
- Modlitwa odmówiona przez Michaela Schudricha, Naczelnego Rabina Polski
- Zapalenie zniczy, złożenie kwiatów.
Książnica Pomorska. Sala im. Z. Herberta, II p., wejście od ul. Dworcowej, godz. 14.30:
- Powitanie gości, przemówienia oficjalne
- Wykład dra hab. Eryka Krasuckiego, prof. US „Noc kryształowa. Czym był i co przyniósł pogrom z 9/10 listopada 1938 roku?”
Godzina 15.40 – 16.20:
- Spektakl w wykonaniu aktorów Teatru Żydowskiego w Warszawie „Proś starego Boga za nich”
Godzina 16.30:
- Zwiedzanie wystawy „Obecność Nieobecnych”
Link do wydarzenia TUTAJ.
Kilka słów o Synagodze
Szczecińska synagoga przy ulicy Dworcowej (w okresie niemieckim ulica nosiła nazwę Grüne Schanze) została wybudowana w latach 1873–1875. Decyzję o budowie świątyni podjęto w 1860 roku w związku z szybkim powiększaniem się liczby Żydów w Szczecinie, a kamień węgielny pod synagogę został uroczyście wmurowany przez rabina Abrahama Treuenfelsa w kwietniu 1873 roku. Projekt powierzony został architektowi Konradowi Krühlowi.
Synagogę, podobnie jak dom przedpogrzebowy na cmentarzu żydowskim przy dzisiejszej ul. Gorkiego, podpalono 9/10 listopada 1938 roku w trakcie antysemickiego pogromu. Płonącego budynku na polecenie władz nie gaszono. W 1940 roku zgliszcza synagogi rozebrano, a teren uporządkowano. W okresie powojennym na części działki poświątynnej wybudowany został blok mieszkalny. W 1999 roku w pobliżu miejsca, w którym synagoga się znajdowała, staraniem niemieckiego konsula generalnego – Klausa Rannera, zawisła pamiątkowa tablica w językach polskim, niemieckim i hebrajskim. Upamiętniała ona świątynię i jej zbeszczeszczenie w trakcie Nocy Kryształowej.
Tablicę skradziono, a w jej miejscu, dzięki inicjatywie Stanisława Krzywickiego, ówczesnego dyrektora Książnicy Pomorskiej, pojawiłasię nowa. Informuje ona nie tylko o losie synagogi, ale także deportacji ok. 1100 Żydów z rejencji szczecińskiej na teren Generalnego Gubernatorstwa w lutym 1940 roku. Ich los był tragiczny, niemal wszyscy zginęli – podczas transportu, w gettach na Lubelszczyźnie i w obozach zagłady.
[Opracowane na podstawie materiałów udostępnionych przez szczeciński oddział Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Żydów w Polsce]
Autor: Infoludek.pl szczecin@infoludek.pl