11 maja to „Ogólnopolski Dzień bez śmiecenia”. Podsumowanie Akcji Czysta Odra: 145 ton zebranych śmieci!

830 km edukacji ekologicznej. 10 dni „mokrej roboty”, 20 tys. tysięcy wolontariuszek i wolontariuszy, 145 ton zebranych śmieci. Tak właśnie wyglądała druga edycja II Akcji Czysta Odra. To największa w Polsce inicjatywa, która jest poświęcona sprzątaniu Odry i jej dorzecza – od źródeł aż do Bałtyku.

Akcję już po raz drugi zorganizował ekolog i podróżnik Dominik Dobrowolski. Wspierał go bank Credit Agricole i spółka leasingowa EFL. Do lokalnych akcji sprzątania i edukacji dołączyły setki organizacji społecznych, gmin, szkół, strażaków, wodniaków, strażników rybackich, wędkarzy oraz lokalne firmy – zgodnie z tegorocznym hasłem #OdraNasŁączy!

Co się działo?

To była już druga edycja akcji. W ciągu 10 dni od 28 kwietnia do 7 maja 2023 roku usunięto z Odry i jej dopływów ponad 145 ton odpadów. Większość to jednorazowe opakowania: plastikowe i szklane butelki i aluminiowe puszki, opakowania po alkoholach („małpki”, jednorazowe butelki po piwie). Na brzegach rzeki i w jej nurcie wyławiano też: opony, odpady samochodowe, śmieci poremontowe (meble) i budowlane (mnóstwo styropianu), kable, zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny (monitory, lodówki … .), ubrania. Były też nietypowe odpady: hulajnogi elektryczne, rowery, a nawet worek z grosikami. W akcji brało udział ponad 20 tys. wolontariuszek i wolontariuszy z Polski, Czech i Niemiec, m.in. Do lokalnych akcji sprzątania i edukacji włączyły się setki organizacji społecznych, gmin, szkół, strażaków, wodniaków, strażników rybackich, wędkarzy oraz lokalne firmy – zgodnie z tegorocznym hasłem #OdraNasŁączy

Poza Odrą sprzątane były również jej dopływy, czyli Warta, Bóbr, Nysa Kłodzka, Nysa Łużycka, Pełcznica, Płonia, Bystrzyca, Oława, Widawa oraz Zalew Szczeciński.

Nie tylko Odra jest niesamowicie zaśmiecona

– Nie tylko Odra tonie w śmieciach. Wszystkie rzeki, lasy, plaże, Bałtyk pełne są jednorazowych opakowań – mówi Dominik Dobrowolski. Co roku każdy mieszkaniec Europy produkuje średnio 180 kg odpadów opakowaniowych (Eurostat 2020) z czego średnio 20–30% to opakowania po napojach. – Jako konsumenci tylko w Polsce przynosimy ze sklepów ponad 5 mln ton opakowań rocznie. Według danych Eurostatu do recyklingu w 2020 r. trafiło 55,5% odpadów, czyli nieco ponad połowa z nich. W Polce do recyklingu trafia 30% odpadów, a reszta… . Reszta ląduje na składowiskach, w spalarniach lub w środowisku, w rzekach, w Bałtyku. – 80% zanieczyszczenia Morza Bałtyckiego to odpady trafiające z lądu, które płyną rzekami, przede wszystkim polskimi rzekami. Śmieci w Bałtyku nie ulegają biodegradacji tylko kumulacji, tworząc razem z organiczną materią (obumarłymi sinicami i glonami) pustynie siarkowodorowe, gdzie nie przeżyją żadne organizmy, oprócz bakterii siarkowych – tłumaczy Dominik Dobrowolski i dodaje – problem zaśmiecenia Polski to problem systemowy oraz kulturowy. Polska wciąż  jest w jednym szeregu z Rosją! Z zanieczyszczeniem rzek i Bałtyku pomagają walczyć systemy kaucyjne. Działają one w prawie wszystkich krajach nadbałtyckich, oprócz Obwodu Kaliningradzkiego i Polski. To zaś przekłada się na zatruwanie Bałtyku. System kaucyjny to 90% skuteczności – tyle bowiem wynosi poziom odzysku materiałów w krajach, które wprowadziły kaucję na opakowania po napojach. Niestety wciąż w społeczeństwie jest przyzwolenie na zaśmiecanie. Zawsze zaczyna się od pierwszego wyrzuconego papierka na ziemię, a kończy na zaśmieconej Polsce. Musimy zacząć sprzątanie świata od swoich głów, jak kiedyś śpiewał Wojciech Młynarski.

Zdjęcia, filmy, relacje z tegorocznych lokalnych Akcji Czysta Odra dostępne są na stronie: https://www.facebook.com/AkcjaCzystaOdra

Przykłady tegorocznych Akcji Czysta Odra 2023

Szczecin-Police

Na Pomorzu Zachodnim odbyło się łącznie 17 wydarzeń, z czego większość na terenie Szczecina i Polic. Było sprzątanie brzegów, sprzątanie na kajakach, deskach SUP czy z jachtów. Uczestnicy zebrali setki worków wypełnionych butelkami, puszkami, wszelkiej maści plastikiem, a ponad to ogromne ilości opon. Najbardziej spektakularna okazała się jednak dwudniowa akcja z wykorzystaniem magnesu neodymowego, która zaowocowała zebraniem aż 950 kg złomu wyłowionego z dna Odry, który po sprzedaniu w skupie zamienił się w 922 zł, które zostały wpłacone charytatywną na zbiórkę. Wśród najciekawszych „skarbów” były m.in.: hulajnoga elektryczna, taczka, sejf, woreczek grosików, dwa rowery, deskorolka, siekiera, tłok od silnika statku i kilof.

Na Pomorzu Zachodnim wszystkie akcje koordynowało Stowarzyszenie Wywrotka w wydarzenia swoimi Patronatami Honorowymi objęli Członek Zarządu Województwa Zachodniopomorskiego – Stanisław Wziątek oraz Prezydent Szczecina, Piotr Krzystek.

Wrocław

Inauguracja Akcji Czysta Odra miała miejsce 28 kwietnia 2023 roku we Wrocławiu na nadodrzańskich łąkach koło ZOO. Ponad pół tysiąca wrocławianek i wrocławian dołączyło się do akcji. W ciągu dwóch godzin wyłowiono z Odry 3 tony śmieci, z których największa część to jednorazowe opakowania po napojach (puszki aluminiowe oraz szklane i plastikowe butelki, przede wszystkim po piwie i alkoholach)! W akcji wzięły udział wrocławskie szkoły, Centrum Edukacji Ekologicznej Hydropolis, Fundacja Wroc Ma Moc i Odra Centrum, Stowarzyszenie EKO-UNIA  oraz przedstawiciele różnych firm w tym głównego partnera akcji – Banku Credit Agricole. Patronami działań zostali Prezydent Wrocławia Jacek Sutryk oraz Marszałek Dolnego Śląska Cezary Przybylski. Inauguracja akcji we Wrocławiu idealnie wkomponowała się w hasło akcji #OdraNasŁączy. Na Dolnym Śląsku wszystkie akcje koordynowało Stowarzyszenie EKO-UNIA .

Kędzierzyn Koźle

Nie pierwszy już raz akcję w Kędzierzynie Koźlu koordynowała znana i często odwiedzana przez turystów i mieszkańców Marna Lasoki. Wodniacy nie zawiedli, wodując swoje jednostki pływające na Odrę i jej starorzecza. Kilkadziesiąt osób z chwytakami, podbierakami oczyścili szuwary, trzcinowiska i meandry Odry z blisko tony śmieci.

Berlin

Nurkowie z Berlina przyjechali do Polski i posprzątali jezioro w Łagowie. Tauchschule Seeteufel & Seeteufel in Berlin e.V. w ramach Akcji Czysta Odra już drugi raz zorganizowali akcję podwodnego sprzątania świata nad jeziorem w Łagowie (gmina w województwie lubuskim). Z dna jeziora wyłowiono kilkanaście worków z puszkami aluminiowymi, butelkamipo piwie i wódce. W Lubuskim wszystkie akcje koordynowało Krośnieńskie Przedsiębiorstwo Wodociągowo z Krosna Odrzańskiego.

Wałbrzych

Akcja Czysta Odra odbywała się  na całym dorzeczu Odry. Stowarzyszenie Czysty Wałbrzych posprzątało brzegi Pełcznicy na odcinku 300 metrów, okolice kładki nad potokiem oraz okolice schodów biegnących w górę do ul. Burczykowskich. Wolontariuszki i wolontariusze zebrali w sumie 27 worków 120 litrowych w tym poddanych wstępnej segregacji: 8 worków szkła i 19 plastiku, folii, opakowań jednorazowych, puszek i innych. Oprócz drobnicy, którą stanowiły ilościowo głównie butelki po piwie i małpki do kontenera trafiły także gabaryty: wersalka, łóżko dziecięce, materac wyciągnięty ze środka potoku oraz prę kilo złomu. Kontener został podstawiony przez Miejski Zakład Usług Komunalnych w Wałbrzychu.

Opolszczyzna

Mieszkańcy gmin Popielów i Lewin Brzeski wraz z wędkarzami i strażakami OSP spotkali się w sobotę (29.04.23) aby posprzątać śmieci rozrzucone przy rzece. Mimo niesprzyjającej pogody do zbierania śmieci w miejscowości Rybna zgłosiła się liczna grupa osób. W kilka godzin wolontariusze posprzątali duży obszar po obu stronach Odry. W przedsięwzięcie zaangażowany był też WOPR Brzeg, który odpowiadał za wyławianie śmieci z koryta rzeki. Zebrane odpady zostały popakowane do worków i rozstawione przy drodze skąd zostaną zabrane przez służby komunalne. Dla wszystkich uczestników akcji przygotowano na koniec ciepły posiłek, a dla najmłodszych specjalne upominki. Organizatorami wydarzenia były: Rybacka Lokalna Grupa Działania „Opolszczyzna”, Gmina Popielów, Gmina Lewin Brzeski, Sołectwo Rybna i Koło Gospodyń Wiejskich Stylove z Rybnej. Patronat nad akcją objęły Wody Polskie RZGW Gliwice i Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Opolu.

Akcję Czysta Odra 2023 była zarządzana przez regionalnych koordynatorów:

• Stowarzyszenie Wywrotka koordynowało akcje od Słubic do Świnoujścia;
• Dominik Dobrowolski koordynował akcje od granicy z Czechami do Opola;
• Stowarzyszenie EKO-UNIA koordynowało akcje na odcinku od Opola do Nowej Soli.;
• KPWK (Krośnieńskie Przedsiębiorstwo Wodociągowo) koordynowało akcje na odcinku od Nowej Soli do Słubic.

Skąd pomysł na Akcję Czysta Odra?

Dominik Dobrowolski, wrocławski ekolog i podróżnik od wielu lat organizuje w Polsce akcje na rzecz ochrony rzek przed zaśmieceniem. Za swoją pracę społeczną w roku 2022 został wyróżniony tytułem Społecznika Roku Newsweek Polska. Wspólnie z przyjaciółmi postanowił zadbać o wyjątkową rzekę, bo łączącą trzy państwa: Czechy, Polskę i Niemcy. Na przełomie kwietnia i maja 2022 przeprowadziliśmy razem z lokalnymi organizacjami i 15 tys. wolontariuszek i wolontariuszy pierwszą akcję sprzątania Odry od jej źródeł do Bałtyku.

Tak wyglądała pierwsza edycja akcji „Czysta Odra” w 2022:

Autor: Infoludek.pl szczecin@infoludek.pl