Sztuczna inteligencja nie kłamie – ona tworzy. Jak skutecznie wykorzystać potencjał generatywnej AI

Kiedy AI „zmyśla”, nie popełnia błędu – to jej naturalna cecha. Nauczmy się jak ją wykorzystać. Pamiętam swoje pierwsze spotkanie z ChatGPT. Byłem pod wrażeniem, ale i pełen podejrzliwości. Obserwowałem, jak model z przekonaniem podaje czasem informacje, które okazywały się nieprawdziwe. Jako twórca chatbotów przeszedłem drogę od frustracji do akceptacji.

Kluczem do sukcesu nie jest walka z naturą generatywnej sztucznej inteligencji, ale umiejętne wykorzystanie jej możliwości. Dziś chcę podzielić się z Tobą tą perspektywą, która zmieniła moje podejście do AI.

Dlaczego AI czasem „konfabuluje”?

Modele generatywnej AI (takie jak ChatGPT czy Gemini) działają na fundamentalnie innych zasadach niż tradycyjne systemy eksperckie. Nie wyszukują informacji z bazy danych – one przewidują prawdopodobne ciągi słów na podstawie wzorców wyuczonych z miliardów tekstów. Ponadto proces ten ciągle trwa. Codziennie miliony ludzi zadają różne pytania na różne sposoby i cały czas wpływają na jej działanie.

To dlatego AI może:

• Przedstawić fikcyjne publikacje naukowe z przekonującymi tytułami i autorami
• Opisać szczegółowo wydarzenia, które nigdy nie miały miejsca
• Zacytować nieistniejące badania, które brzmią całkowicie wiarygodnie

W świecie AI nazywamy to halucynacjami – generowaniem treści, które są logiczne i przekonujące, ale nieprawdziwe.

AI jako potężne narzędzie – trzy perspektywy zastosowań

Dla biznesu:

Firma logistyczna zastosowała chatbota do wstępnej analizy umów handlowych. Zamiast prosić AI o „sprawdzenie umowy”, zespół prawny dostarcza dokładne instrukcje:

• „Na podstawie załączonego dokumentu zidentyfikuj wszystkie klauzule dotyczące kar umownych i przedstaw je w formie tabeli”
• „Porównaj ten dokument z naszym standardowym wzorem umowy i wyróżnij wszystkie różnice”

Rezultat: Prawnicy zaoszczędzili 20% czasu na analizie dokumentów, eliminując rutynowe zadania i skupiając się na strategicznej ocenie ryzyka.

Dla nauczycieli:

Lektorka języka angielskiego z Uniwersytetu używa AI jako asystenta dydaktycznego:

• Generuje różnorodne przekłady specjalistycznych tekstów do nauki języka
• Tworzy zindywidualizowane ćwiczenia dla studentów o różnych poziomach zaawansowania
• Przygotowuje zestawy pytań z konkretnymi wyrażeniami do umieszczenia w odpowiedzi

Kluczowe polecenie: „Przygotuj dwie wersje testów, które  sprawdzają umiejętność zastosowania poznanego słownictwa z Unitu 12. Wykorzystaj dostarczone materiały i wyłącznie na ich podstawie wygeneruj zestaw 12 pytań z 3 możliwymi odpowiedziami, z których tylko jedna jest poprawna. Zaznacz poprawne odpowiedzi”

Dla rodziców:

Mama 10-latka z problemami matematycznymi odkryła, że AI może być indywidualnym korepetytorem:

• Wyjaśnia te same zagadnienia na różne sposoby, dostosowując się do stylu uczenia się dziecka
• Tworzy spersonalizowane zadania na podstawie konkretnych trudności
• Proponuje kreatywne metody wizualizacji problematycznych koncepcji

Przykładowe polecenie: „Wyjaśnij ułamki dziecku, które najlepiej uczy się przez przykłady wizualne i odniesienia do codziennych sytuacji. Zaproponuj 2 proste ćwiczenia, które możemy wykonać w kuchni.”

Pięć zasad efektywnej współpracy z AI – praktyczne wskazówki eksperta

Po setkach godzin pracy z różnymi modelami AI, sugeruję zastosowanie kilku kluczowych zasad, które gwarantują użyteczne rezultaty:

1. Dostarczaj konkretne dane źródłowe

Zamiast pytać: „Jakie są najnowsze trendy w marketingu cyfrowym?” Spróbuj: „Na podstawie załączonego raportu z 2024 roku, wskaż trzy główne trendy w marketingu cyfrowym dla branży e-commerce.”

2. Określaj poziom pewności i weryfikacji

Dodaj prośbę: „Przy każdej informacji oceń swój poziom pewności w skali 1-10 i wskaż, jak można ją zweryfikować.”

3. Wykorzystuj technikę łańcuchowego myślenia

Prowadź AI krok po kroku: „Przeanalizujmy ten problem etapami. Najpierw zdefiniuj kluczowe zmienne, następnie przedstaw możliwe podejścia, na końcu zaproponuj optymalne rozwiązanie.”

4. Stosuj technikę kontrprzykładów

Poproś o różne perspektywy: „Podaj trzy argumenty za wprowadzeniem tej zmiany i trzy przeciw. Następnie oceń, które argumenty są najsilniejsze.”

5. Aktualizuj kontekst rozmowy

Regularnie przypominaj AI o kluczowych faktach: „Pamiętaj, że analizujemy dane tylko z okresu 2022-2024 i interesują nas wyłącznie rynki europejskie.”

Jak rozpoznać i unikać halucynacji AI?

Nawet najlepiej skonfigurowana AI może czasem „zmyślać”. Oto skuteczne metody weryfikacji:

• Proś o źródła: „Podaj dokładne źródła każdej przytoczonej statystyki lub badania”
• Stosuj metodę krzyżowej weryfikacji: Zadaj to samo pytanie w inny sposób lub innemu modelowi AI (albo daj wynik pracy  jednego modelu do krytycznej oceny innemu modelowi)
• Dziel złożone zagadnienia: Rozbijaj skomplikowane pytania na prostsze podpytania

AI to partner, nie wyrocznia

W Infoludek.pl od dwóch lat pokazujemy, jak odpowiedzialnie korzystać z dobrodziejstw sztucznej inteligencji. Nasze doświadczenie pokazuje, że AI to nie zamiennik dla ludzkiej wiedzy i intuicji – to narzędzie, które je wzmacnia.

Nie pytaj AI: „Jak prowadzić firmę?” Zapytaj: „Jakie strategie optymalizacji kosztów mogłyby zadziałać w małej firmie produkcyjnej z branży meblarskiej, biorąc pod uwagę obecną sytuację gospodarczą?”

Sztuczna inteligencja nie zastąpi myślenia – ale może myślenie ułatwić

W Infoludek.pl wierzymy, że AI nie jest modą — to narzędzie przyszłości, które może pomagać w biznesie, nauce i codziennych obowiązkach. Ale trzeba je znać, rozumieć i używać z głową.

Wiesz co to znaczy dla Twojej przyszłości? Że ludzie, którzy posiadają już wiedzę ekspercką wsparci przez AI naprawdę nie mają się czego obawiać.

Jeśli ten artykuł był dla Ciebie wartościowy, podziel się nim z innymi.

O autorze: Janusz Kozłowski jest ekspertem w dziedzinie wdrażania rozwiązań AI w biznesie i edukacji. Od 2023 roku prowadzi cykl publikacji o praktycznych zastosowaniach sztucznej inteligencji na łamach Infoludek.pl. Skontaktuj się, aby dowiedzieć się więcej o możliwościach współpracy.

Zobacz także:

Fireflies.ai: Rewolucja w notatkach ze spotkań – czy warto zainwestować w AI?

Gamma.app – jak AI ułatwia właścicielom firm tworzenie profesjonalnych prezentacji?

Autor: Janusz Kozłowski szczecin@infoludek.pl